lpg

ال.پی.جى و بازارهاىآن

ال.پی.جى یکى از محصولاتجانبى صنعت نفت و شامل پروپان، پروپیلن، بوتان و بوتیلن در نسبت هاى مختلف است. قسمت عمده ال.پی.جى از پروپان و بوتان با نسبتى تقریبا مساوى ترکیب شده است. درکشورهایى که نفت برداشت شده با مقدار قابل توجهى گاز همراه است، تولید ال.پی.جى ازاین گازها کاملاً به صرفه است.

از ال.پی.جى بیشتر به عنوان سوخت جانشین براى وسایل نقلیه و گاهبه عنوان سوخت در بخش خانگى و تجارى استفاده مى شود. وسایل نقلیه با سوخت ال.پی.جىنسبت به وسایل بنزین سوز و گازوییل سوز آلودگى کمترى دارند. گاز هاى گلخانه اى واکسیدهاى نیتروژن حاصل از احتراق ال.پی.جى در وسایل نقلیه، بسیار کمتر از بنزین وگازوییل است. همچنین در مرحله تولید، انتقال و سوخت گیرى به دلیل ماهیت گازىال.پی.جی، بر خلاف بنزین و افزودنى هاى آن نظیر MTBE آلودگى را براى آب هاىزیرزمینى در پى ندارد. به طور کلى ظرفیت آلودگى آب و خاک و هوا به دلیل مصرفال.پی.جى به عنوان جانشین بنزین و گازوییل تا حد قابل قبولى کاهش مییابد. از اینرو، ال.پی.جى به عنوان یک سوخت گازى که حالتى شبیه به سوخت هاى معمولى دارد،میتواند جانشین مناسبى براى نفت خام، همچنین بنزین و گازوییل گران قیمت وارداتى درکشورهاى توسعه یافته اروپایى و آمریکایى باشد.

مزیت هاى مصرف ال.پی.جى درخودروهاى گازسوز

1- به دلیل حالت گازى ال.پی.جى ، موتور خودروى ال پى جىسوز در هواى سرد نیز به راحتى روشن مى شود.
2- سیستم هاى سوخت ال.پی.جى پوشیدهو ضایعات تبخیرى آنها قابل چشم پوشى است.
3- حمل و نقل آن آسان و سوخت گیرى آنبراى مصرف کنندگان بر خلاف LNG و CNG راحت است.
4- وسایل نقلیه ال.پی.جى سوزبراى استاندارد شدن گازهاى خروجى به استفاده از کاتالیزر نیاز ندارند.
5- ذراتسمى حاصل از احتراق آن نسبت به بنزین و گازوییل ناچیز است.
6- در مقایسه باسایر سوخت ها، هرگونه افزایش تقاضا براى ال.پی.جى از منابع گاز طبیعى و نیز منابعپالایش نفت خام قابل تامین است.
7- نشر PAHو آلدهید حاصل از احتراق ال.پی.جىنسبت به وسایل نقلیه با سوخت هاى فسیلى ناچیز است.

عیب هاى مصرف ال.پی.جى
1- مقدار انرژى ال.پی.جى پایین است و از این رو تانک هاى ال.پی.جى در قیاس باتانک هاى بنزینى و گازوییلى فضاى بیشترى اشغال میکنند.
2- تانک هاى ال.پی.جىفشرده و داراى وزن بیشترى نسبت به نوع بنزینى و دیزلى هستند.
3- ال.پی.جى داراىضریب انبساط است، بنابراین، تانک هاى ال.پی.جى میتوانند تا 80 درصد ظرفیت پر شوند.
4- ال.پی.جى سنگینتر از هواست، از این رو براى شعله ور شدن نیازمند جابه جایىمناسب است.
5- ال.پی.جى در شکل مایع، در موارد کاربرد نامناسب سبب سوختگى ازسرماى پوست میشود.

بازار و فرصت هاى آتی

در سال 1991 مصرف جهانىال.پی.جى از مرز 9 میلیون تن در سال گذشت. طبق آمار، خودروهایى که با ال.پی.جى کار0میکنند، 3/3 میلیون خودرو هستند. تنها در اروپا، به ویژه در ایتالیا و هلند بیش از 4/1 میلیون خودرو در جادهها تردد مى کنند. علاوه براین، کشورهایى نظیر ژاپن، ایالاتمتحده، کانادا، کره جنوبى و تایلند نیز برنامه هایى براى استفاده از این سوخت درخودروهاى سبک خود دارند.

بازار مصرف ال.پی.جى در اروپا

طبق آمارهاىگزارش شده در هلند، ال.پی.جى به تدریج از حالت یک سوخت جانشین به یک سوخت معمولتبدیل میشود. تمامى ایستگاه هاى تحویل سوخت در طول جادهها و خیابانها، ال.پی.جىعرضه میکنند. در حال حاضر در این کشور بیش از 15 درصد خودروهاى مسافربرى ال.پی.جىسوز هستند. تعداد زیادى از کمپانى هاى حمل و نقل عمومى در حال خرید اتوبوس هاىال.پی.جى سوز و یا تغییر سوخت اتوبوس هاى خود به این سوخت هستند. ناوگان هاى شهرهاىبزرگ نظیر آمستردام، گرونینگن، آیندوهون و هرتوگن بوخ از این نوع اتوبوس ها بهرهمیگیرند.

در انگلستان، در سال هاى گذشته مصرف ال.پی.جى با نوعى کاهش روبهرو بوده است. تعداد ایستگاه هاى تحویل سوخت ال.پی.جى از حدود 500 ایستگاه در سال 1980 به حدود 200 ایستگاه در حال حاضر کاهش یافته که ناشى از کاهش تقاضاى ایجاد شدهو افزایش مالیات بر ال.پی.جى است. در حال حاضر تعداد محدودى از وسایل نقلیهال.پی.جى سوز که در انگلستان باقى مانده است، در خارج از جادههاى مرکزى شهرها درحال تردد هستند. با وجود این، اخیراً افزایش تمایل به استفاده از ال.پی.جى به عنوانسوخت در این کشور مشاهده شده است. در حال حاضر یک شرکت عملیاتى اتوبوس خصوصى (گایدفراى دی) نوعى روش تبدیل اتوبوس دیزلى به ال.پی.جى سوز را آغاز کرده که از برخى ازمحصولات آن استفاده شده است. پیش بینى مى شود در صورت موفقیت آمیز بودن این طرحاستفاده از خودروهاى ال.پی.جى سوز گسترش یابد.
در اسپانیا نیز ال.پی.جى براىاولین بار در سال 1986 به عنوان سوخت وسایل نقلیه از طریق دو جایگاه سوخت رسانىعرضه شد. در حال حاضر تقریبا در 50 نقطه سوخت ال.پی.جى به 12000 خودرو که همگىتاکسى هستند، عرضه میشود. ناوگان حمل و نقل شهر والادولید، اخیراً تصمیم به استفادهاز 24 اتوبوس با سوخت ال.پی.جى گرفته که در صورت بهره گیرى از این خودروها، اولینناوگان حمل و نقل شهرى اسپانیایى به این فناورى مجهز است.

دیگر بازارها

در استرالیا، 4 درصد وسایل نقلیه مسافرى (330000 خودرو) با سوخت ال پى جىکار میکنند. این رقم در مکزیک حدود 400 هزار خودرو است. در ایالات متحده و کانادانیز به ترتیب 350 هزار و 170 هزار خودرو ال.پی.جى مصرف میکنند. یکى از بزرگ ترینبازارهاى آینده براى مصرف ال پى جى آسیاست. رشد جمعیت، شتاب توسعه و افزایش نیاز بهانرژى در کشورهاى آسیایى به ویژه هند و چین، به رشد بازار مصرف ال.پی.جى در اینقاره منجر شده است. در کره جنوبى و ژاپن این سوخت براى مصرف تاکسى ها در نظر گرفتهشده که در چند سال اخیر 90 درصد رشد داشته است. این رشد به ویژه در کره جنوبی، بهافزایش مصرف ال.پی.جى تا حد یک میلیون تن در سال منجر شده است. نیاز شرق آسیا و هندبه انرژى و حامل هاى آن نظیر ال.پی.جى و وجود منابع غنى نفت و گاز، مجتمع هاىپتروشیمى و پالایشگاهى در حال توسعه در غرب آسیا، به ویژه خاور میانه، شبکه تولید ومصرف بزرگى را در این قاره ایجاد خواهد کرد.
مسائلى مانند نداشتن وابستگى به یکنوع حامل انرژى براى تامین امنیت ملى کشورها، استفاده از ال.پی.جى به جاى گاز طبیعىکه هم با محیط زیست سازگار است و هم پیچیدگى و مشکلات نقل و انتقال گاز طبیعى راندارد، همچنین قیمت پایین آن نسبت به NGL و نیز هزینه نسبتاً پایین تغییرات خودروبراى استفاده از ال.پی.جى سبب شده، با وجود برخى مشکلات مانند نبود شبکه مطمئنپشتیبانى و برخى مسائل ایمنی، نیاز جهان به ال پى جى از 1/4 میلیون بشکه در روز درسال 1990 به 9/5 میلیون بشکه در روز درسال 2000 برسد. گزارش ها نشان دهنده افزایشبازار مصرف و رشد مصرف جهانى ال.پی.جى تا سقف 9/7 میلیون بشکه در روز در سال 2010است. رشد بازار مصرف ال.پی. جی. در نقاط مختلف جهان که سال هاى 1998 تا 2005 به شرحزیر است:

آمریکاى شمالی: 450 هزار بشکه در روز
آمریکاى لاتین: 210 هزاربشکه در روز
اروپا: 210 هزار بشکه در روز
آسیا: 500 هزار بشکه در روز
خاور میانه: 120 هزار بشکه در روز
آفریقا: 150 هزار بشکه در روز

طبق آمار موجود، واردات ال.پی.جى در آمریکا از 2/2 میلیون تن در سال 2000به 6/3 میلیون تن در سال 2004 رسیده و تا سال 2010 به 6/4 میلیون تن خواهد رسید.

چشم انداز مصرف ال پى جى

کاهش و یا گسترش بازار مصرف ال.پی.جى بهعواملى مانند هزینه و فناورى هاى تغییرات موتور خودرو، هزینه سوخت، میزان تولید وتامین سوخت ال.پی.جی، مالیات سالیانه و سیاست هاى دولت ها بستگى دارد.
در هلندمالیات جاده براى وسایل نقلیه با سوخت ال.پی.جى از وسایل نقلیه بنزینسوز بیشتر است،اما مالیات بنزین از مالیات ال.پی.جى بالاتر است. نصب تجهیزات ال پى جى میبایست براساس گواهینامه و استانداردهاى ثبت شده صورت پذیرد. این مسئله به نصب تجهیزات گرانقیمتتر و در نتیجه افزایش هزینه منجر شده است. با وجود این، دولت هلند تصمیم برکاهش مالیات ال.پی.جى و در نتیجه افزایش مصرف این سوخت در این کشور دارد.
علاوهبر این، مالیات جاده اى شرکت هاى حمل و نقل عمومى بخشیده شده و سرمایه گذارى هاىمناسبى براى توسعه جایگاه هاى سوخترسانى صورت پذیرفته است. انگلستان برنامه خاصىبراى حرکت به سوى سوخت ال.پی.جى تدوین نشده است، بلکه تنها به تشویق دارندگان خودروبه استفاده از این سوخت، اکتفا شده است. از این رو، سیاست خاصى براى تولید وسایلنقلیه ال.پی.جى سوز در این کشور دنبال نشده و تمام وسایل نقلیه استفاده کننده ازال.پی.جى باید مرحله تبدیل را طى کنند. در اسپانیا، از ال.پی.جى در خدمات حمل و نقلعمومى میتوان استفاده کرد که شامل اتوبوس هاى عمومى و تاکسیها است. در این کشورمالیات وضع شده در زمینه ال.پی.جى نسبت به بنزین کمتر است.

پشتیبانى بازارال پى جى

در اروپا تهیه فرمول ال پى جى براى استاندارد کردن آن به منظورکمک به تولید و تبدیل بهینه وسایل نقلیه ال.پی.جى سوز کارخانجات، از مهم ترین اقدامهاى پشتیبانى بازار ال.پی.جى است. کاهش عوارض جادهاى و مالیات مختلف، همچنین کمکهاى مادى و معنوى دولت ها براى انعقاد قراردادها و انجام پروژههاى مرتبط از دیگرعوامل موثر در بهبود و پیشرفت بازار ال.پی.جى است. از جمله اقدام هایى که هم اکنونکشورهاى مصرف کننده براى گسترش بازار مصرف ال.پی.جى انجام مى دهند:

- کاهشعوارض جادهاى و مالیات هاى گوناگون
- ایجاد تناسب میان قیمت هاى ال.پی.جى وگازوییل به گونه اى که سوخت جانشین ال.پی.جى را قابل رقابت کند.
- نصب تجهیزاتتعمیر و سرویسدهى به خودروهاى ال.پی.جى سوز در گاراژها، پارکینگ ها و شرکت هاى حملو نقل
-کمک دولت ها به کارگاه هاى تبدیل
- سرمایهگذارى در تحقیق و توسعهبراى افزایش بازده خودروهاى ال.پی.جى سوز و کاهش هزینه هاى تبدیل و تولید
- بهکارگیرى سیاست هاى ویژه براى جانشین کردن بنزین و گازوییل با ال.پی.جى یکى از عواملاصلى رشد دهنده بازار مصرف ال.پی.جی، تامین امنیت سوخت است. اگر کشورهاى مصرفکننده، سرمایه گذارى کشورهاى تولید کننده ال.پی.جى و هزینه تمام شده این سوخت رامناسب ارزیابى کنند، با توجه به مزیت هاى این سوخت نسبت به سوخت هاى فسیلى وپیچیدگى نداشتن و هزینه سوخت هاى گازی، تلاش خود را براى گسترش بازار مصرف وجانشینى بنزین و گازوییل با ال.پی.جى افزایش خواهند داد.

به طور کلى عرضهال.پی.جى در جهان از میزان 9/3 میلیون بشکه در روز به 5/5 میلیون بشکه در روزافزایش داشته است. با مقایسه این آمار نسبت به مصرف به طور میانگین، سالانه 200هزار بشکه در روز کمبود ال.پی.جى مورد نیاز جهان مشاهده مى شود.

نتیجه :

در حال حاضر بازار مناسب ال.پی.جی، سرمایه گذارى براى فروش و تولیدال.پی.جى را به ویژه در کشورهاى صاحب منابع طبیعى نفت و گاز، به گزینه اى مناسبتبدیل کرده است. وجود پالایشگاه هاى نفت و گاز بهرهمند از فناورى هاى نوین با بازدهقابل قبول در کنار منابع نفت و گاز ارزان میتواند کشورهاى صاحب منابع به ویژه ایرانرا که هنوز سیاست خاصى براى استفاده از گازهاى همراه خود ندارد، به کسب ارزش افزودهاى بیشتر از فروش فرآورده هاى خام موفق سازد. ایران در حال حاضر به تولید حدود 200هزار بشکه در روز ال.پی.جى در پالایشگاه هاى نفت و گاز خود اقدام مى کند. با توجهبه این نکته که کشور ما از منابع عظیم گاز طبیعی، وجود شبکه توزیع مناسب گازطبیعى ونیز برنامه جانشینى سوخت هاى فسیلى با CNG بهره مند است، میتواند به تولید و صادراتاین ال.پی.جى اقدام کند که مباحث طرح شده در این مقاله، نشان دهنده بازار رو به رشدو مناسب براى تولید و صادرات آن است. این مسئله نیازمند جانشینى صحیح ال.پی.جى درخودروها، مراکز تجارى و خانگى و نیز پتروشیمى ها با گازطبیعى است. این مسئله آنگاهبه نتیجه خواهد رسید که برنامه جامع و استراتژى مشخصى براى تولید، صادرات، تزریق ومصرف داخلى گاز طبیعى تدوین شود و هرگونه تصمیم گیرى در حوزه گاز، بر پایه اینبرنامه جامع استوار باشد. آنچه در صنعت گاز ما در عمل مشاهده نمى شود.

http://www.iranlng.ir

نظرات شما عزیزان: